فاطمه یا فاطمه سلطان، مادر امیر کبیر صدر اعظم نامی ایران است که خدمات ارزنده او به کشور و ملت ایران سرآغاز بیداری و پیشرفتهای علمی و اقتصادی کشور در آن زمان بود.
در دامن این زن فرهیخته، مردی از تبار ادب و میهن دوست با قابلیتهای سیاسی پرورش یافت و به افتخارات ایران و ایرانی افزود. فاطمه سلطان، دختر استاد محمد بنا اهل فراهان بود. استاد شاه محمد، در خدمت خانواده قائم مقام بود و به کارهای ساختمانی و بنائی آنها رسیدگی می کرد. این بانوی با تجربه دانا و فداکار در دورانی که امیر کبیر به فرمان ناصرالدین شاه به کاشان تبعید شد، همراه فرزندش به آن شهر رفت و شاهد کشته شدن او بود. فاطمه زنی دانا بود و به خواندن و نوشتن هم آشنائی داشت. در دورانی که زن خانه نشین و زندانی می شد و تحصیلات تنها شایسته دخترانی از خانواده های اشرافی و با معلم سرخانه بود، توانائی این زن را به خواندن و نوشتن بسیار باید ارج داد. در یکی از یادداشتهای تاریخی که از بد روزگار پس از مرگ امیر، شکوه می کند چنین می نویسد:
«...همه رفتند. با ز من ماندم، کسی به دادم نمی رسد...شب و روز به گریه و زاری گرفتارم...»2
در پشت این نامه مهری با عنوان «والده امیر نظام» ثبت شد. ( این نامه و چند نامه ناصرالدین شاه از جمله چند نامه خصوصی تازه ای است که در کتاب میرزا تقی خان امیر کبیر نوشته زنده یاد عباس اقبال در برگهای 374 و 376 دیده می شود.)
شوربختانه، فاطمه سلطان، در دوران زندگی، به سوگ دو فرزند برومند خود، امیر کبیر و میرزا تقی خان و زیر نظام نشست و این اندوه گران و افسردگی را تا پایان عمربه دوش کشید.

1- خواجه تاجدار، پیشین، جلد 1، برگ 229
2- امیر کبیر و ایران، فریدون آدمیت، شرکت انتشارات خوارزمی، 1378، برگ 21.
3- امیر کبیر تجلی افتخارات ملی ، محمد احمد پناهی سمنانی، چاپ اول، پانویس، برگ 83.
4- امیر کبیر و ایران، پیشین، برگ 667.
5- سیاستگران دوره قاجار، احمد خان ملک ساسانی، تهران، گلستان، 1376، بر

 از امروز قصد دارم زنان نامدار تاریخ خودمون رو بهتون معرفی کنم . تا هممون بدونیم که زن چه تاثیری

تو زندگی و اجتماع میتونه داشته باشه و خانوما به قدرت و ارزش خودشون بیشتر پی ببرند و بدونند که هیچ فرقی با آقایون ندارند و حتی در تاریخ بوده اند زنانی که عامل موفقیت مردان نیز بوده اند پس با من همراه باشید تا هر هفته یک زن نامدار رو بهتون معرفی کنم.

در تاریخ ایران از ابتدا تا کنون، زن با ویژگی طبیعی خود چه با نام مادر و چه همسر در زندگی و سرنوشت خانواده و کشور رل چشم گیر داشته است.

این ویژگی در تاریخ قاجار روشنتر از هر زمان دیگر دیده می شود. زنانی چون جیران همسر محمد حسن خان قاجار و مادر آقا محمد خان سر سلسله قاجار، فاطمه مادر امیر کبیر صدر اعظم ایران، ملک زاده خانـم خواهر و جهان خانم مادر ناصر الدین شاه هر یک به گونه ای توانستند در سرنوشت و روند تاریخ کشور نقش داشته باشند.
جیران مادر آقا محمد خان، زنی دانشمند، دلیر ، جسور و صرفه جو بود بیشتر تاریخ نویسان و جهانگردانی که از دور و نزدیک از زندگی و شخصیت این زن آگاهی داشتند او را به نیکی ستوده اند و همه پیروزی محمد حسن خان( شوهر) و آقا محمد خان (فرزندش) را بازده راهنمائیهای درست، تربیت و سیاست بخردانه او می دانند. فارستر جهانگرد انگلیسی که در این دوران از ایران دیدن می کرده، در کتابهایش به نام(مسافرت از بنگاله تا انگلستان) درباره جیران چنین می نویسد:
«...آقا محمد خان ، تمام صفات خود را از مادرش جیران فرا گرفت و او را برای سلطنت تربیت کرد. یکی از صفات خوب که جیران به فرزندش آموخت این بود که اورا از کوچکی صرفه جو بار آورد . فارستر می گوید...در تاریخ اروپا نظیر آن زن وجود نداشته است و گرچه بعضی از زنهای اروپائی در برخی از قسمتها افتخاراتی داشته اند، اما واجد صفات دیگر نبودند ولی جیران دانشمند بود و دلیر و صرفه جو و با استقامت...اگر جیران نبود، نه محمد حسن خان دارای قدرت می شد و نه پسرش به سلطنت ایران می رسید...جیران پسرش را چنین اندرز می دهد...در زندگی هر کس و به خصوص مردانی که باید روزی به جاهای بزرگ برسند، چیزهائی هست که هیچ معلم نمی تواند به آنها بیاموزد و باید به وسیله تجربه فرا بگیرند..»

مرجان ساتراپی کیست؟ مرجان ساتراپی 22 نوامبر 1969 در رشت به دنیا آمده است. دختر یکی یکدانه ی خانواده ای روشنفکر و مارکسیست است و کودکی و نوجوانی خود را در تهران گذرانیده است. تا زمان انقلاب، در مدرسه ی فرانسه زبان و مختلط ژاندارک و رازی درس خوانده است. نه ساله بوده که انقلاب شده است. سالهایی از جنگ ایران و عراق را در تهران به سر برده و سپس اواخر سال 1984 به وین رفته و در دبیرستان فرانسه زبان شهر وین تحصیل کرده است. مرجان دوران بلوغ خویش را در اتریش سپری کرده است و سپس در هیجده سالگی به ایران بازگشته است.

کارنامه مرجان ساتراپی: مرجان از سال 1989 تا 1993 در دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه آزاد در رشته ی ارتباط تصویری درس خوانده است و از سال 1990 تا 1994، به نوبت و یا هم زمان، به عنوان تصویرگر مجله ها و یا تدریس زبان فرانسه و زبان انگلیسی و نقاشی و یا به عنوان گرافیست و . . . مشغول به کار بوده است. مرجان ساتراپی در سال 1994 راهی فرانسه شد و تا سال 1997 در استرازبورگ (فرانسه) در رشته ی تصویرگری آموزش دید. او از سال 1997 در پاریس زندگی میکند و حرفه اش نقاشی و تالیف کتابهای کودکان است و با مجلات و روزنامه های متعددی همکاری دارد. مرجان ساتراپی، اولین مولف کتابهای مصور ایرانی است.

ادامه مطلب...